۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ ۶:۱۲ ق.ظ
نگاهی به برنامه فضایی ایران / از تعداد ماهواره های آماده پرتاب تا پرتاب انسان به فضا
سخنگوی سازمان فضایی ایران گفت: ۱۰ ماهواره آماده پرتاب داریم که عدد بزرگی است و به زودی و تا قبل از سال جدید پرتاب‌هایدیگری را نیز خواهیم داشت. قرارداد کپسول بعدی ایران نیز امضا شده که وزن آن ۱.۵ تن است.
به گزارش پیام شفت، حسین دلیریان؛ سخنگوی سازمان فضایی ایران در برنامه گفت‌و‌گوی ویژه خبری اظهار کرد: در دنیا کشورهای زیادی هستند که در حوزه فضایی فعالیت می‌کنند اما ۱۲ کشور در حداکثر شرایط دارنده صنعت فضایی هستند یعنی چرخه‌ای از صنعت فضایی را دارند که این چرخه اهمیت بسیار زیادی دارد.
دلیریان گفت: تعداد زیادی از کشورها وجود دارند که این چرخه را ندارند یا وابسته به قدرت‌های فضایی هستند.
وی با اشاره به چرخه صنعت فضایی ایران گفت: چرخه صنعت فضایی در کشور شامل چند بخش مهم و جدی است که سطح بالایی از علم و فناوری را دارد که بخش اول آن طراحی و ساخت ماهواره است یعنی خودتان ماهواره را طراحی کرده و سپس بسازید و سپس عملیاتی کنید به این معنا که در مدار قرار گرفته و قادر باشیم از آن خروجی بگیریم.
سخنگوی سازمان فضایی ایران تصریح کرد: بخش دوم شامل پرتابگر است به این معنا که این پرتابگر باید بتواند محموله‌های شمارا در مدار قرار بدهد. بخش سوم شامل ایستگاه‌های دریافت سیگنال در زمین است به عنوان مثال شما ماهواره‌ای را طراحی کرده و ساختید و با پرتابگر بومی خودتان این را در مدار قرار دادید و سپس باید داده‌های آن را به صورت برخط دریافت کنید یا فرمان صادر کنید.
دلیریان تأکید کرد: ما کل سه بخش را دراختیار داریم و همه آنها نیز ایرانی است و هیچگونه‌ای اتکایی به کشورهای دیگر نداریم. در دنیا فقط ۱۲ کشور این فناوری را در اختیار دارند که ما نیز جزو ۱۲ کشور هستیم.
سخنگوی سازمان فضایی ایران گفت: بسیاری از این ۱۲ کشورها کارها و فعالیت‌های فضایی خود را به صورت کنسرسیومی انجام می‌دهند که نمونه آن ایستگاه فضایی است اما پروژه‌های فضایی هیچکدام بدین صورت نیست.
وی تصریح کرد: از این ۱۲ کشور، فقط تعدادی از آنها توانایی کار در حوزه “زیست فضایی” را دارند که در آن ۱۲ کشور فقط ۶ کشور توانمندی و دانش حوزه زیست فضایی را دارند. در حوزه زیست فضایی از دهه ۸۰ شمسی فعالیت‌های خود را در تحقیق و توسعه آغاز کردیم و اگر امروز کپسول زیستی کاووس با پرتابگر سلمان با موفقیت به فضا پرتاب شد نشان‌دهنده عقبه خوب ایران است.
دلیریان ادامه داد: این نشان‌دهنده آن است که ما جزو ۶ یا ۷ کشوردارنده این فناوری هستیم و افتخار بزرگی برای کشور است. بچه‌های صنعت فضایی ایران، اغلب دانشمندان جوانی هستند که اکثراً با انگیزه در این حوزه کار و فعالیت می‌کنند.
سخنگوی سازمان فضایی ایران تصریح کرد: در حوزه زیست فضایی که موفق شدیم کپسول زیستی را با موفقیت پرتاب کنیم آخرین پرتاب ما در سال ۱۳۹۲ بود که یک میمون با کاوشگر پژوهش به فضا پرتاب شده و سپس بازیابی شده است.
وی ادامه داد: از سال ۱۳۹۲ تا ابتدای دولت سیزدهم فعالیت این حوزه به طور کامل متوقف شده بود و دلیل آن نیز نداشتن دانش فنی و علم نبوده است چراکه ما فعالیت‌ها و پرتاب‌های موفقی در دهه ۸۰ داشتیم.
دلیریان گفت: از ابتدای دولت سیزدهم با عزمی که ریاست محترم جمهوری داشتند و جلسات شورای عالی فضایی که بیش از یک دهه تعطیل بود و در این دولت این جلسات آغاز شد. شورای عالی فضایی یک شورای بالادستی است که برنامه‌ریزی و راهبری می‌کند و یکی از خروجی‌های جلسات این شورا در سال ۱۴۰۱ در دومین جلسه به ریاست رئیس‌جمهور این بود که ما برنامه ۱۰ ساله خود را مصوب کردیم.
پرتاب کپسول زیستی ایران مطابق برنامه ۱۰ سال ایران بود
سخنگوی سازمان فضایی ایران تصریح کرد: امروز پرتاب کپسول زیستی ایران مطابق برنامه ۱۰ ساله ایران انجام شده است یعنی یک برنامه مدون و مشخصی وجود دارد که طبق آن برنامه پیش می‌رویم. این حوزه نزدیک به ۸ سال است که تعطیل بوده است اما در دوسال اخیر این پروژه دوباره کار خود را آغاز کرده و دانشمندان ما با انگیزه و امید بیشتر و با حمایت‌های بیشتر تلاش کردند.
کپسول زیستی بعدی ایران با وزن ۱.۵ تن درحال ساخت است
دلیریان خاطرنشان کرد: قرارداد کپسول بعدی نیز امضا شده است و یک مجموعه علمی و پژوهشی در حال ساخت آن کپسول است و ویژگی‌های بهتر و قابلیت‌های به مراتب بیشتر و بهتری برای کپسول بعدی درنظر گرفته شده است. وزن کپسول بعدی ۱.۵ تُن است و آن کپسول قابلیت حمل انسان را به شرط موفقیت در پرتاب کپسول زیستی کاووس دارد که با توجه به موفقیت‌آمیز بودن پرتاب کپسول کاووس، کپسول بعدی قابلیت حمل انسان را خواهد داشت.
سخنگوی سازمان فضایی ایران تصریح کرد: قابلیت‌های متعددی برای حفظ جان انسان در کپسول زیستی بعدی درنظر گرفته شده است که انشالله بتوانیم در اواخر سال آینده یا ابتدای سال ۱۴۰۴ این کپسول را پرتاب کنیم.
وی تصریح کرد: حوزه فضایی در دنیا مبتنی بر تحقیق وتوسعه است به این معنا که آنقدر باید آزمون و خطا کنیم تا به یک سازه‌ای برسیم. سازه‌ای که از زمین بلند شده و پرتاب می‌شود نباید یک سازه صرفاً فولادی یا آهنی یا کپسول تصور کنیم بلکه علم بشر است که از روی زمین برمی‌خیزد و به فضا پرتاب می‌شود.
دلیریان ادامه داد: ایران دارنده این علم است و این علم فالبداهه کسب نشده و این یک فرایندی را طی کرده تا به این نقطه رسیدیم که این دستاورد بزرگ بدون کمک‌های خارجی و اتکا به کمک‌های خارجی بوده است.
سخنگوی سازمان فضایی ایران گفت: کپسول زیستی کاووس یکسری بخش‌ها و ویژگی‌های مشخصی دارد و کپسول بعدی نیز به مراتب قابلیت‌های بهتر و بالاتری دارد. به عنوان مثال یکی از قابلیت‌های کپسول، هدایت و کنترل کپسول است. ما در کپسول کاووس فرامین را از قبل به کپسول داده بودیم و کپسول به صورت خودکار فرامین اجرا کرده است.
وی ادامه داد: در کپسول بعدی قابلیت “هدایت و کنترل” را قرار دادیم یعنی قابلیت هدایت و کنترل در تمام مراحل به صورت دستی و از روی زمین وجود دارد که این قابلیت بالا و بزرگی است.
دلیریان گفت: ضریب اطمینان‌بخشی که از پرتابگر دریافت کردیم بسیار مهم است. پرتابگر سلمان نخستین نسخه از این کلاس بود که به فضا پرتاب شده بود و تمام آزمایش‌های روزی زمین را با موفقیت طی کرد اما بایستی در میدان و به صورت عملیاتی و در شرایط کاملاً واقعی تست‌ها کامل شود.
سخنگوی سازمان فضایی ایران تأکید کرد: این پرتابگر واقعاً افتخارآفرینی کرده و در اولین نسخه و در اولین پرتاب موفقیت کاملی کسب کرده است. این نشان می‌دهد که فراینده طی‌شده کاملاً دقیق و علمی بوده که منجر به این محصول شده است.
وی ادامه داد: در دنیا بسیاری از کشورهای وجود دارند که فقط ۱۰ درصد از حوزه فضایی آنها به صورت بومی است. کل چرخه صنعت فضایی ایران که به صورت کامل بومی‌سازی شده است و کپسول و پرتابگر که هردو نخستین آزمایش و نخستین نسخه آنها با موفقیت پرتاب شد افتخار بزرگی برای کشور است و نشان می‌دهد که راه را به درستی طی کردیم.
دلیریان با اشاره به کپسول بعدی در حال ساخت ایران گفت: ما بایستی طبق برنامه ۱۰ ساله فضایی پیش برویم یعنی مشخص است که ایران در سال ۱۴۰۴ در کدام نقطه قرار دارد یا در سال ۱۴۰۷ چه کاری باید انجام شود و ایران در ۱۴۱۰ به کدام نقطه باید برسد؟
وی گفت: ایران بایستی در سال ۱۴۰۴ کپسول زیستی با قابلیت حمل انسان در مدار ۴۰۰ کیلومتری زمین پرتاب کند و در سال ۱۴۰۷ نیز باید نخستین فضانورد ایرانی به فضا پرتاب شود.
سخنگوی سازمان فضایی ایران گفت: امروز در حال آزمایش قابلیت‌هایی هستیم که کپسول یا آن پرتابگر بایستی داشته باشد تا انسان را به صورت سالم به فضا بُرده و سپس بازیابی کند. این قابلیت‌ها شامل سپر ضربه‌گیر یا زیرسیستم‌ها، توان، مخابرات، سپر حرارتی و انواع تجهیزات مختلف است. امروز در حال آزمایش مواردی هستیم که جان انسان را در پرتاب حفظ می‌کند.
ساخت کپسول زیستی ایران با قابلیت حمل انسان تا سال ۱۴۰۷
دلیریان ادامه داد: ما در سال ۱۴۰۷ باید به یک کپسول کاملاً ایمن و مطمئن برسیم تا بتوانیم یک فضانورد ایرانی را به سلامت به فضا پرتاب کرده و بازیابی کنیم.
وی با اشاره به برنامه‌هایی برای آموزش فضانوردان در برنامه ۱۰ ساله فضایی خاطرنشان کرد: به موازات کار فنی که همکاران ما در حوزه پرتابگر و کپسول در صنعت فضایی ایران انجام می‌دهند یک مجموعه‌ای نیز کارهای آموزشی مربوط به آموزش فضانوردان را پیش می‌برد.
سخنگوی سازمان فضایی ایران تصریح کرد: اعزام فضانورد ایرانی به فضا بدون کمک‌های خارجی خواهد بود. امروز بسیاری از کشورهای هستند که همین امروز فضانورد در ایستگاه فضایی بین‌المللی نیز داشته باشند که یا به صورت مشترک کار کرده‌اند یا اینکه در قالب توریسم و نه فضانورد اعزام شده‌اند.
دلیریان درباره پرتابگر سلمان گفت: ما باید مبتنی بر جنس کپسول و کارکرد آن، به پرتابگر توجه کنیم. کپسول زیستی ایران، اولین کپسول از این خانواده کپسول‌ها یا با این کارکرد کپسول‌ها بوده است و برهمین مبنا نیز بایستی پرتابگر جدیدی تعریف می‌شد.
وی ادامه داد: الحمدالله گروه فضایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح با یک دقت علمکرد بسیاری بالایی پرتابگر جدیدی را طراحی کرده و ساختند. بخش قابل توجهی از موفقیت کپسول زیستی ایران مربوط به پرتابگر سلمان است چراکه این پرتابگر است که کپسول را با خود به فضا حمل می‌کند.
عملکرد پرتابگر سلمان ۱۰۰ درصد موفقیت‌آمیز بوده است
سخنگوی سازمان فضایی ایران تصریح کرد: کپسول زیستی ایران با موفقیت در زمین بازیابی شده است که این نشان‌دهنده عملکرد درست پرتابگر سلمان در مرحله پرتاب و جدایش کپسول بوده است. این پرتاب، نخستین آزمایش و پرتاب این پرتابگر بوده که ۱۰۰ درصد نیز موفقیت‌آمیز بوده است.
دلیریان گفت: یک نقشه راه اعزام انسان به فضا داریم که مبتنی بر آن، هم نیاز به کپسول و هم نیاز به پرتابگر داریم که این دو بایستی با یکدیگر پیش بروند. یعنی اگر امروز درباره کپسول ۱.۵ تنی صحبت می‌کنیم که در حال طراحی است و ساخت آن نیز به زودی آغاز می‌شود نیاز به یک پرتابگری دارد که بتواند آن کپسول را حمل کند.
وی ادامه داد: این پرتابگر سلمان مخصوص این نسخه از کپسول‌های ۵۰۰ کیلوگرمی بوده است و برای کپسول بعدی که ۱.۵ تُنی است بایستی پرتابگر جدیدی با قدرت و توان بیشتری طراحی کنیم.
سخنگوی سازمان فضایی ایران گفت: با توجه به حمایت‌های دولت و شخص رئیس‌جمهور من فکر می‌کنم تا سال ۱۴۰۷ اولین فضانورد را به فضا اعزام خواهیم کرد.
ایران ۱۰ ماهواره آماده پرتاب دارد
دلیریان گفت: امروز ۱۰ ماهواره آماده پرتاب داریم که عدد بزرگی است و به زودی و تا قبل از سال جدید پرتاب‌های دیگری را نیز خواهیم داشت یعنی اگر ۹ پرتاب در ۲ سال ابتدایی دولت سیزدهم انجام شده است نسبت به ۸ سال قبل‌تر سه پرتاب بیشتر شده است که این عدد تا پایان سال به رکورد جدیدی خواهد رسید.
وی تصریح کرد: ماهواره‌های آماده پرتاب در دو حوزه سنجشی و مخابراتی هستند. ماهواره‌های سنجشی ماهواره‌های هستند که از زمین تصویربرداری می‌کنند و خروجی‌های متعددی را در اختیار ما می‌گذارند. به عنوان مثال ماهواره خیام که در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار دارد با تفاهم‌نامه‌ای که با سازمان فناوری اطلاعات که متولی بحث‌های فناورانه پنجره مدیریت واحد زمین است و تصاویر ماهواره خیام را برای مقابله با زمین‌خواری در اختیار آنها قرار می‌دهیم.
سخنگوی سازمان فضایی ایران تأکید کرد: ما داده‌های ماهواره‌ای را در پنجره مدیریت واحد زمین به کارمی‌گیریم. اخیراً یکی از مسئولان مصاحبه‌ای انجام داد و گفته بودند که تصاویر ماهواره خیام باعث شده است که بیش از ۲ هزار تخلف در حوزه زمین‌خواری را با استفاده از این تصاویر کشف کردیم.
وی گفت: دقت ماهواره خیام یک متر است. ما ماهواره پارس در مرحله طراحی و ساخت داریم که این ماهواره نیز با دقت ۲ متر است. در حوزه مخابرات فضاپایه اولین منظومه ماهواره‌ای جهان اسلام را به نام شهیدالقدس حاج قاسم سلیمانی ثبت کردیم و در مرحله طراحی و ساخت آن هستیم و به چند شرکت دولتی و خصوصی در داخل کشور سپردیم که آنها در مرحله طراحی و ساخت هستند.
نخستین منظومه ماهواره‌ای جهان اسلام در ایران ساخته می‌شود
دلیریان خاطرنشان کرد: این منظومه اولین منظومه ماهواره‌ای جهان اسلام است که در ایران ساخته می‌شود و مخابراتی است. به عنوان مثال آتش‌سوزی جنگل‌ها را در کشور داریم و معمولاً تا پیدا کردن نقطه دقیق آتش‌سوزی ۷ تا ۸ ساعت طول می‌کشد که ما با استفاده از منظومه ماهواره‌ای شهید قاسم سلیمانی سنسورهایی را در اختیار آنها قرار می‌دهیم که این سنسورها در نقاط مختلف جنگل‌ها کارگذاشته می‌شوند و با استفاده از آن داده‌های آب، خاک و دما را می‌سنجند و به کسری از ثانیه در مرکز تجمیع داده تجمیع می‌کنیم تا به این نقطه برسیم که کدام نقطه دچار آتش‌سوزی شده است
سخنگوی سازمان فضایی ایران تأکید کرد: ما قطعاً به مدار ژئو خواهیم رسید و همکاران ما در گروه فضایی وزارت دفاع، پرتابگر سریر را برای مدار ژئو پیش‌بینی کردند. یکی از برنامه‌های اصلی که ما در صنعت فضایی ایران پیگیری می‌کنیم مدار ژئو است که دستور مقام معظم رهبری بوده و ما آن را اجرایی خواهیم کرد.
وی با اشاره به اهمیت مدار ژئو گفت: شبکه بانکی، صدا و سیما، تلویزیون، کارت سوخت و بسیاری از موارد دیگر با استفاده از ماهواره‌های مدار ژئو کاربردی خواهد بود.
دلیریان تأکید کرد: کل هزینه‌کردی که برای ماهواره‌های مدار ژئو انجام می‌شود تا در مدار ۳۶ هزار کیلومتری زمین قرار بگیرند می‌توانند در عرض یکسال دو برابر عایدی برای کشور خواهد داشت یعنی شما قادر خواهید بود که خدمات را به فروش برسانید که همین امروز نیز در دنیا به قیمت‌های بسیار بالایی در دنیا فروخته می‌شود.
منبع:خبرگزاری تسنیم
